4. Protisty - najprostsze organizmy eukariotyczne

4.5 Przegląd i znaczenie

Wyróżniamy 6 głównych linii rozwojowych protistów:

1. krasnorosty
2. zielenice
3. stramenopile
4. alweolaty
5. euglenozoa
6. sarkodowe

Ad.1 - Krasnorosty

Przedstawiciele: rurecznica i widlik

Krasnorosty przybierają zróżnicowane formy. W większości są samożywne. Jako barwniki fotosyntetyczne mają chlorofil a i d oraz fikoerytrynę i fikocyjaninę. Żadne stadium rozwojowe nie jest uwicione (nawet plemniki!). Nie posiadają także centrioli (struktur biorących udział w tworzeniu wrzeciona podziałowego podczas podziału komórki). Ich materiałem zapasowym jest skrobia krasnorostowa. Krasnorosty mają czerwoną barwę. Biorą udział w tworzeniu raf koralowych. W Azji są hodowane całe podwodne plantacje krasnorostów. Na skalę przemysłową hoduje się z nich substancje żelujące - agar. 

Ad.2 - Zielenice

Przedstawiciele: watka (ulva), pierwotek Pleurococcus, toczek, taśma, zawłotnia, parasolik

Zielenice przybierają bardzo różnorodne formy. W większości są samożywne. Jako barwniki asymilacyjne mają chlorofil a i b. Wszystkie formy uwicione mają 2 wici. Zielenice żyją w wodach słodkich i słonych, a także w glebie i na korze drzew (pierwotek Pleurococcus). Ściany komórkowe zbudowane są z celulozy i pektyn. Materiałem zapasowym jest skrobia. Mówi się o wspólnym pochodzeniu roślin zielonych i zielenic.Występują u nich wszystkie rodzaje gamii. Zielenice tworzą fitoplankton, niektóre są jadalne np. watka, niektóre powodują zakwity wód (negatywne znaczenie).

Ad.3 - Stramenopile

Przedstawiciele: okrzemka, brunatnica - listownica, morszczyny, katleria

Stramenopile mają bardzo zróżnicowane formy. W większości są samożywne. Jako barwniki asymilacyjne mają chlorofil a i c oraz duże ilości barwników karotenowcowych (nadają im złotą barwę). Ściany komórkowe mają zbudowane z celulozy. Wytwarzają 2 wici; jedną dłuższą, drugą krótszą pokrytą włoskami nazywanymi mastygonemami. Ich materiałem zapasowym jest laminaryna, glikogen, alkohol mannitol. NIGDY SKROBIA!

Linie rozwojowe stramenopili:

1. złotowiciowce
2. okrzemki
3. lęgniowce
4. brunatnice

• Złotowiciowce mają złote wici.

• Okrzemki tworzą uciążliwy osad na ścianach akwarium. Składają się z wieczka i denka.

• Lęgniowce były niegdyś zaliczane do grzybów.

• Brunatnice mają znaczenie jako pasza dla zwierząt, wykorzystywane są w przemyśle tekstylnym i kosmetycznym do wyrobu kremów i maseczek z alg. Mają część liściokształtną, łodygokształtną i korzeniokształtną.

Ad. 4 - Alweolaty

Przedstawiciele:
Alweolaty mają złożoną powłokę zewnętrzną - pellikulę wzmocnioną przez alweola (system pęcherzyków i komór).
Linie rozwojowe alweolatów:

1. Tobołki
2. Sporowce
3. Orzęski

• Tobołki we wnętrzu alweoli mają celulozowe płytki, które tworzą dosyć szczelny pancerz. W pancerzu tym występują 2 bruzdy, z których wychodzą dwie wici służące do poruszania się.

• Sporowce są głównie jednokomórkowymi, wyspecjalizowanymi pasożytami. Mają uproszczoną budowę i złożony cykl rozwojowy często ze zmianą żywiciela. Charakterystyczny dla nich typ podziału komórki to schizogonia. Przedstawicielem jest zarodziec malarii.

• Orzęski to najbardziej wyspecjalizowana grupa alweolatów. Występuje u nich proces płciowy -  koniugacja, czyli wymiana materiału genetycznego. Ich ciało pokrywają liczne. rzęski. Przedstawiciele: pantofelek, trąbik, wirczyk. Występuje u nich aparat jądrowy złożony z mikronukleusa i makronukleusa.